آندروژن‌ها هورمون‌های مردانه‌ای هستند که به تنظیم خصوصیات جنسی در بدن کمک می‌کنند. درواقع، همه افراد دارای آندروژن‌ها هستند اما سطوح آندروژن‌ها در مردان بیشتر از زنان است. در ادامه این مطلب از مجله ورزشی اکتین قصد داریم تا نگاهی جامع بر آندروژن‌ها داشته باشیم و به این مسئله بپردازیم که آندروژن چیست؟ چگونه در بدن انسان کار می‌کند و چه نقشی در بدن دارد.
آنچه در ادامه خواهید خواند
آنچه در ادامه می‌خوانید:
نقش آندروژن ها در بدن
با وجود اینکه آندروژن‌ها به عنوان هورمون مردانه شناخته میشوند اما تمام افراد آنها را در بدن خود داشته و آندروژن‌ها در بدن مردان و زنان بر موراد مختلفی موثر هستند.
نقش آندروژن‌ها در بدن مردان
آندروژن‌ها در افرادی که با جنسیت مذکر (AMAB) به دنیا می‌آیند، این نقش‌ها را بر عهده دارند:
کلفتی صدا و تارهای صوتی
رشد موی صورت و بدن
تولید اسپرم
نقش آندروژن ها در بدن زنان
در افراد با جنس مونث (AFAB)، آندروژن‌ها به استرادیول تبدیل میشوند که نوعی استروژن است. پروسه تبدیل آندروژن به استرادیول برای موارد زیر حیاتی به حساب می‌آید:
قاعدگی
لقاح و حاملگی
رشد موی سر و بخش‌هایی از بدن
اقلیت‌های جنسی نیز دارای آندروژن‌ها هستند. این افراد ممکن است ترکیبی از موارد مردانه و زنانه ااشاره شده در بالا را تجربه کنند.
داروهای ضد آندروژن در ممکن در برخی شرایط خاص برای از بین بردن اثرات آندروژن‌ها به کار می‌روند. در همین حال، دوره های درمانی مبتنی بر آندروژن یا همان آندروژن تراپی که همچنین تحت عنوان دوره درمانی جایگزینسازی تستوسترون یا TRT (به لاتین testosterone replacement therapy ) شناخته میشوند برای درمان سطوح کم آندروژن به کار می‌روند.
به طور کلی، متودهای درمانی مبتنی بر آندروژن ممکن است دوره‌های درمانی مختلفی نقش ایفا کنند کنند که از مهم‌ترین آنها می‌توان به موارد زیر اشاره کرد:
سندرم تخمدان پلی‌کیستیک (PCOS)
درحالی که در بدن اکثریت بانوان میزان کمی از آندروژن‌ها تولید می‌شود، شرایطی به نام سندرم تخمدان پلی‌کیستیک (PCOS) وجود دارد که سبب تولید بیشتر آندروژن‌ها در بدن می‌شود. سندرم تخمدان پلی‌کیستیک می‌تواند با عوارض زیر همراه باشد:
مشکلات تخمکگذاری و باروری
عادت ماهانه دردناک و یا طولانی‌تر از حد نرمال
رشد موی زائد
آکنه
در افراد مبتلا به سندرم تخمدان پلی‌کیستیک (PCOS)، هورمون درمانی به منظور حداقل سازی عوارض آن توصیه می‌شود.
تومورها و سایر بیماری‌های مربوط به اختلالات آندروژنی
برخی دیگر از بیماری‌هایی که می‌توان آنها را به سطوح بالا آندروژن‌ها در بدن بانوان مرتبط دانست عبارتند از:
تومور های غدد فوق کلیوی یا آدرنال
تومورهای تخمدان
هیپرپلازی مادرزادی آدرنال
بیماری کوشینگ
درحالی که آنتی آندروژن‌ها ممکن است خود این بیماری‌ها را درمان نکنند، اما می‌توانند سبب بهبودی بیماری‌های ثانویه ناشی از آنها شوند که عبارند از:
دیابت
فشار خون بالا
کلسترول بالا
بیماری‌های قلبی
سرطان پروستات و آندروژن‌ها
آندروژن‌ها ممکن است سبب تحریک رشد سلول‌های سرطانی در پروستات شوند و از همین رو، آنتی آندروژن‌ها در برخی موارد به عنوان روشی برای درمان سرطان پروستات استفاده میشوند.
معمولا در مواردی از سرطان پروستات که سرطان در بدن گسترده شده است و جراحی و پرتو درمانی به تنهایی جواب نمی‌دهد از آنتی آندروژن‌ها استفاده می‌شود. از همین رو، از آنتی آندروژن‌ها در موارد سرطان پروستات پیشرفته استفاده می‌شود. آنتی آندروژن‌ها می‌توانند سبب کاهش اندازه تومور شده و همچنین از پیدایش تومور جدید پیشگیری کنند.
سرطان سینه
مطالعات نشان می‌دهند که دریافت کنندگان آندروژن و رشد سرطان سینه می‌توانند به یک دیگر ارتباط داشته باشند.
یک مطالعه در سال 2021به این نتیجه رسید که آندروژن درمانی به سرکوب تومور در نوعی خاص از سرطان سینه به نام دریافت کننده استروژن (estrogen receptor) کمکی می‌کند.
البته تحقیقات در این زمینه هنوز کامل نبوده و اثبات تاثیر آندروژن درمانی بر روی سرطان سینه است.
مصرف آندروژن در بدنسازی
استروئیدهای آندروژنیک آنابولیک یا همان Anabolic-androgenic steroids (AAS) مشتقاتی از تستوسترون هستند که بدنسازان از آنها معمولا با هدف افزایش حجم عضلانی استفاده می‌کنند. البته، استفاده از استروئیدهای آندروژنیک آنابولیک در ورزشکاران تنها به بدنسازان خلاصه نشده و ورزشکاران سایر رشته‌های ورزشی نیز با اهداف مختلفی از جمله افزایش قدرت بدنی، افزای حجم عضلانی و همچنین بهبود عملکرد ورزشی از این داروها استفاده می‌کنند.
استفاده از استروئید در بدنسازی به هیچ عنوان خالی از عوارض نبوده و می‌تواند مشکلاتی از قبیل موارد زیر را برای فرد استفاده کنده به همراه داشته باشد:
افزایش ریسک حمله قلبی و سکته
کاهش کلسترول خوب(HDL) و بالا بردن کلسترول بد (LDL)
تضعیف علمکرد کبد
افزایش ریسک عفونت
تضعیف باروری
علاوه بر موارد عنوان شده، استفاده از استروئیدهای آندروژنیک آنابولیک در اکثر کشورها ممنوع بوده و تنها در صورت تجویز پزشک می‌تواند به فروش برسید. از همین رو، داروهایی که معمولا در اختیار ورزشکاران قرار می‌گیرد در بازار سیاه به فروش می‌رسد که همین مسئله می‌تواند ریسک عوارض به ویژه عفونت در بدن را افزایش دهد.
سطوح پایین آندروژن در در مردان با علائم زیر به همراه خواهد بود:
کاهش میل جنسی
ضعف نعوظ
کاهش سایز بیزه‌ها
کاهش اسپرم یا عدم توانایی تولید اسپرم
ریزش موی سر و صورت
سخت شدن تمرکز کردن
افسردگی
افزایش درصد چربی بدن
کاهش انرژی و قدرت
کاهش سایز عضلانی
با توجه به علائم عنوان شده، اگر فکر می‌کنید که دارای سطوح غیر نرمال آندروژن‌ها هستید توصیه می‌شود که حتما به پزشک مراجعه کنید.
آنچه باید از این مطلب به یاد بماند
آندروژن‌ها گروهی از هورمون‌های مردانه مانند تستوسترون هستند که وظیفه اصلی آنها تنظیم خواص جنسیتی در بدن است.
آندروژن تراپی شامل مصرف آنتی آندروژن تراپی و جایگزینسازی آندروژن می‌شود. آندروژن‌تراپی می‌تواند برای درمان بیماری‌هایی مثل سندرم تخمدان پلی‌کیستیک، سرطان پروستات و سرطان تخمدان مفید باشد و همچنین به تنظیم هورمون‌های جنسیتی کمک کند.
