در حوضه ورزش و سلامت، حقایق نصفه و نیمه و افسانه‌هایی وجود دارند. در باشگاه و گاها خارج از باشگاه حرف‌‌هایی شنیده می‌شود که آدم دوست دارد گوش‌های خود را از سرش جدا کند تا به این صحبت‌ها گوش نکند. یکی از این موارد، افسانه توقف رشد توسط بدنسازی و تمرین با وزنه است. همه ما حداقل یک بار این جملات را شنیده‌‌ایم: بدنسازی رشد را متوقف می‌کند! بدنسازی جلوی رشد را می‌گیرد! بدنسازی قد را می سوزاند! بدنسازی برای سنین رشد مضر است! برای اثبات اشتباه این نظریه ها در ادامه این مطلب با مجله ورزشی اکتینهمراه باشید تا تاثیر بدنسازی بر رشد را مورد برسی قرار دهیم.
اگر والدین یک نوجوان زیر 18 سال هستید، شما هم حتما شنیده‌اید که تمرینات مقاومتی فرزند شما در باشگاه می‌تواند برای وی مضر بوده و باعث متوقف شدن رشد او شود. اگرچه که نگرانی شما به جا است اما خبر خوب این است که لازم نیست فرزندتان باشگاه رفتن را کنار بگذارد.
آنچه در ادامه می‌خوانید:
آیا شواهدی علمی مبتنی بر متوقف کردن رشد توسط بدنسازی وجود دارد؟
این افسانه که تمرین با وزنه باعث توقف رشد در کودکان و نوجوانان می‌شود به هیچ عنوان توسط مطالعات و شواهد علمی تایید نشده است.
مسئله‌ای که توسط مطالعات و شواهد علمی مختلف تایید شده است این است که اجرا تمرینات مقاومتی در صورتی که به شکل مناسب طراحی شده باشند و تحت نظارت انجام بگیرند برای کودکان و نوجوانان مزایای زیادی را ازجمله موارد زیر به ارمغان می آورد:
بالا رفتن قدرت و شاخص استحکام استخوان
کاهش ریسک شکستگی و حتی آسیب دیدگی‌های مربوط به ورزش
بالا رفتن اعتماد به نفس و علاقه بیشتر به ورزش
چرا مردم فکر می کنند که بدنسازی رشد را متوقف می‌کند؟
دکتر راب راپونی، دکتر طبیعی درمانی و متخصص تغذیه، بر این باور است که افسانه متوقف شدن رشد کودکان توسط تمرینات مقاوتی در این واقعیت ریشه دارد که آسیب دیدن صفحات رشد در استخوان‌های نابالغ باعث توقف رشد می‌شود.
البته دکتر راپونی اشاره می‌کند که آسیب دیدگی در صفحات رشد می‌تواند در نتیجه اجرا حرکات در فرم ناصحیح، استفاده از وزنه‌های سنگین و تمرینات بدون نظارت رخ دهد اما با این حال رابطه مستقیمی بین تمرینات مقاومتی با متوقف شدن روند رشد وجود ندارد.
چیزی که افسانه‌های موردنظر به آن اشاره نمی‌کند این است که هر ورزش یا فعالیتی تفریحی با ریسک آسیب همراه است. درواقع 15 تا 30 درصد از همه آسیب دیدگی‌های دوران کودکی، صفحات رشد را شامل می‌شوند [1]
صفحات رشد شما قسمت‌های غضروفی بافت درحال رشد هستند که در انتهای استخوان‌های بلند وجود دارند (به عنوان مثال استخوان ران). این صفحات پس از بلوغ فیزیکی افراد جوان به استخوان تبدیل می‌شوند اما از آنجایی که در سنین رشد از بافت نرم‌تری تشکیل شده‌اند، بیشتر در معرض آسیب قرار دارند. بنابراین، تنها به دلیل آسیب پذیری بالا صفحات رشد نباید کودکان و نوجوانان را از تمرینات با وزنه منع کرد.
به گفته کریس ولف، دکتر کایروپراکتیک و همچنین متخصص اورتوپدی و طب ورزشی، اتفاق نظر متخصصان درمانی بر این است که بدنسازی و تمرین با وزنه برای افراد زیر 18 سال، به شرط اجرا صحیح، کاملا ایمنی بوده و به هیچ عنوان باعث تاثیرات منفی بر روی روند رشد نمی شود.
کودکان و نوجوانان چگونه درست تمرین کنند؟
اگر یک نوجوان هستید و می خواهید که بدنسازی و تمرین با وزنه را شروع کنید به موارد زیر دقت داشته باشید:
صبر داشته باشید
تسلط بر روی همه وزنه ها یک شبه به وقوع نمی‌پیوندد. وقتی جوان هستید مهم است که صبر داشته باشید و به تدریج بدن خود را بسازید. از وزنه های سبک‌تر شروع کنید، تمرکز خود را بر روی تکرارهای بالاتر بگذارید و بیشتر بر روی فرم صحیح حرکات تمرکز کنید تا وزنه‌های سنگین.
سایز مهم نیست
براساس گفته دکتر الکس تابرگ، دکتر کایروپراکتیک و متخصص اورتوپدی، کودکان و نوجوانان نباید در بدنسازی نگران افزایش سایز عضلات خود باشند و با این هدف تمرین کنند. درواقع بیشترین مزیتی که کودکان و نوجوانان از بدنسازی می‌برند عصب-عضلانی است.
دکتر تابرگ ادامه می‌دهد:
“زمانی که یک کودک یا نوجوان می‌تواند می‌تواند در تمرینات مقاومتی خود از وزنه‌های سنگین‌تری استفاده کند دلیل آن، صرف نظر از سایز عضلات، افزایش عملکرد عضلات است.” برنامه‌های بدنسازی برای این افراد نیز باید با همین هدف طراحی شوند.
سن فقط یک عدد است
تعیین اینکه یک کودک یا نوجوان برای فعالیت‌های بدنی آماده است یا خیر، باید براساس شرایط فردی آن صورت بگیرد نه فقط براساس سن.
دکتر آدام ریوادنیرا، متخصص پزشکی ورزشی در این باره می‌گوید: ” بلوغ و نظارت عواملی هستند که در ایمنی تمرین با وزنه برای کودکان و نوجوانان از اهمیت برخوردارند.” همچنین کودک یا نوجوان مورنظر باید به این توانایی رسیده باشد که بتواند الگوهای حرکتی را یاد گرفته و شیوه درست حرکات را اجرا کند.
از پایه شروع کنید و از ورزش کردن لذت ببرید
دکتر راپونی بر این باور است تا زمانی که بدنسازی و تمرین با وزنه با ایمنی و نظارت انجام شود به هیح عنوان جای نگرانی در مورد سن وجود ندارد. وی به کودکان و نوجوانان توصیه می‌کند که برای شروع از حرکات پایه مبتنی بر وزن بدن مانند دراز و نشست، شنا، اسکوات با وزن بدن و … آغاز کنند.
نظارت عاملی کلیدی است
اگر قصد ثبت نام فرزند خود در یک باشگاه را دارید اطمینان حاصل کنید که مربی موردنظر می‌داند که چگونه برای افراد درحال رشد برنامه طراحی کند و کاملا بر تمرینات آن‌ها نظارت می‌کند. فراموش نکنید که انجام حرکات نامناسب و همچنین اجرا حرکات در فرم ناصحیح می تواند باعث آسیب دیدگی صفحات رشد فرزندتان شود.
کلام آخر
بدنسازی باعث توقف رشد در کودکان و نوجوانان نمی‌شود و برخلاف تصور خیلی ها به استحکام استخوان‌های آن‌ها نیز کمک می‌کند. البته اجرا حرکات با فرم ناصحیح در تمرینات مقاومتی می‌تواند سبب بروز آسیب در صفحات رشد افراد درحال رشد شود و به همین دلیل است که تمرینات این افراد باید تحت نظارت خاص انجام بگیرد.
